Wetsvoorstel Wet toekomst pensioenen aangeboden aan Tweede Kamer

Invaren

In het wetsvoorstel staat dat werkgevers en werknemers bij de overgang naar een nieuwe pensioenovereenkomst in beginsel het pensioenfonds verzoeken om alle opgebouwde pensioenaanspraken en -rechten in te varen. Alleen als het invaren tot een onevenredig nadeel voor belanghebbenden leidt kunnen sociale partners afzien van dit verzoek. In het wetsvoorstel is geen individueel bezwaarrecht opgenomen, dit is ondervangen door verschillende collectieve waarborgen.

Een van de nieuwe waarborgen in het wetsvoorstel is dat de interne klachten- en geschillenprocedure van pensioenfondsen een strakkere invulling krijgt en wettelijk verankerd wordt. Een belanghebbende kan op basis van de interne klachten- en geschillenprocedure een klacht/geschil voorleggen dat verband houdt met een eventueel besluit tot invaren. In aanvulling hierop wordt in dit wetsvoorstel ook een tijdelijke externe geschilleninstantie geïntroduceerd, waar de betrokkene terecht kan als deze er met het pensioenfonds niet uitkomt.

Ook wordt de rol van het intern toezicht verder versterkt. Voor alle vormen van intern toezicht (de raad van toezicht, de visitatiecommissie en de niet-uitvoerende bestuurders) wordt voorgesteld dat de interne toezichthouder bij het oordeel over de evenwichtige belangenafweging door het fonds nadrukkelijk ook toeziet op de besluitvorming bij het invaren. De raad van toezicht krijgt bovendien een goedkeuringsrecht op het voorgenomen besluit tot invaren door het bestuur.

Methodiek invaren

Bij invaren wordt het collectieve vermogen van het pensioenfonds aangewend voor:

• Het eigen vermogen ten behoeve van het minimaal vereist eigen vermogen in de gewijzigde pensioenregeling
• De persoonlijke pensioenvermogens van iedereen in het deelnemersbestand
• Een eventuele initiële vulling van de een solidariteits- of risicodelingsreserve
• Een eventuele vulling van een compensatiedepot

Pensioenfondsen kunnen nog steeds zelf kiezen uit twee omrekenmethoden, namelijk de value-based ALM methode (VBA) en de standaardmethode. Er is in het wetsvoorstel geen voorkeurs- of default methode opgenomen. Het pensioenfonds kiest welke methode zij wil gebruiken en legt dit vast in het implementatieplan.

De uitkomsten na het toepassen van de standaardmethode mogen bij een dekkingsgraad tot 105% worden aangepast als fondsbesturen en sociale partners van mening zijn dat dit nodig is om de transitie evenwichtig vorm te geven. Hieraan worden wel voorwaarden gesteld. Voor pensioenfondsen met dekkingsgraden lager dan 100% geldt een ander regime dan voor pensioenfondsen met een dekkingsgraad hoger dan 100-105%.

Carve-out

In reactie op de consultatiewetgeving is verzocht om een carve-out toe te staan voor gepensioneerden of andere bezwaarmakers die niet willen invaren. De regering vindt het niet in het belang van groepen deelnemers, bijvoorbeeld gepensioneerden, om het af te zonderen in een aparte kring of bij een andere pensioenuitvoerder.

Financiële scheiding

Voor pensioenfondsen die niet invaren maar wel een nieuwe premieregeling uitvoeren, wordt het mogelijk om de tot dan toe  opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten automatisch in een apart financieel geheel onder te brengen. Er wordt in dat geval dus binnen het bestaande pensioenfonds een financiële scheiding aangebracht tussen de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ pensioenregeling, waarop ook twee verschillende financiële toetsingskaders van toepassing zullen zijn.

Risicodelingsreserve bij een flexibele premieregeling

Een risicodelingsreserve kan onderdeel zijn van een flexibele premieregeling. Bij de consultatieversie was het alleen voor bedrijfstakpensioenfondsen mogelijk om een risicodelingsreserve aan te houden, in het wetsvoorstel dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd is deze mogelijkheid er voor alle pensioenfondsen. 

De risicodelingsreserve in de flexibele premieregeling is vergelijkbaar met de solidariteitsreserve in de solidaire premieregeling en kent in beginsel dezelfde voorwaarden en grenzen. Een fundamenteel verschil is dat de risicodelingsreserve alleen via de premie mag worden gevuld. De solidariteitsreserve mag immers worden gevuld uit de premie en uit het overrendement.

Als sprake is van volledige beleggingsvrijheid of een keuze uit beleggingsprofielen in een flexibele premieregeling zullen uitdeelregels afgesproken moeten worden waarbij behaalde beleggingsresultaten niet gecompenseerd worden via de risicodelingsreserve. Het is wel mogelijk om een vaste uitdeelregel af te spreken, waarbij bijvoorbeeld jaarlijks een deel van de risicodelingsreserve wordt uitgekeerd.

Keuze voor gepensioneerden bij een flexibele premieregeling

Voorgesteld wordt om gepensioneerden, waarvoor de rechten uit een uitkeringsovereenkomst worden omgezet naar een flexibele premieregeling, binnen een jaar na de collectieve waardeoverdracht te laten kiezen tussen een vaste of variabel uitkering.

BTW

In de toelichting op het wetsvoorstel is opgenomen dat in de opbouwfase van de nieuwe pensioencontracten en in de uitkeringsfase van de solidaire premieregeling sprake is van een zuivere premieregeling, waarvoor een vrijstelling van btw geldt. Voor de uitkeringsfase van een flexibele premieregeling geldt dit ook ingeval van de variabele uitkering. Het beheer van een vaste uitkering wordt volgens het wetsvoorstel wel belast met btw.

Nabestaandenpensioen

Een groot deel van de opmerkingen die tijdens de consultatie zijn gemaakt hadden betrekking op de vormgeving van het nabestaandenpensioen. De wetteksten en toelichting zijn op dit punt minimaal aangepast.

Duidelijk blijft wel dat de tot het moment van transitie opgebouwde aanspraken op nabestaandenpensioen na de transitie beschikbaar moeten blijven voor de partner. De manier waarop deze aanspraken beschikbaar moeten blijven, wordt niet vermeld en kan blijkbaar door de fondsen zelf worden ingevuld. Wellicht wordt dit nog in lagere regelgeving uitgewerkt.

Pensioenverdeling bij echtscheiding

Vanwege de inhoudelijke samenhang met de Wet toekomst pensioenen wordt de invoering van de Wet pensioenverdeling bij echtscheiding (WPS) uitgesteld. In de memorie van toelichting is opgenomen dat het de voorkeur heeft om de aanpassing van beide wetten tegelijkertijd uit te voeren, zodat pensioenuitvoerders geen onnodige investeringen hoeven te doen.  

Vrijwillige regelingen - Netto pensioen

Er wordt iets meer ruimte geboden voor het uitvoeren van vrijwillige pensioenregelingen, waaronder ook netto pensioenregelingen. Uit de consultatieversie volgde dat het voor een pensioenfonds slechts mogelijk was een dergelijke regeling uit te voeren als sprake was van een bijdrage van de werkgever van 10%. In dit wetsvoorstel wordt nu toegevoegd dat het pensioenfonds de vrijwillige regeling ook kan uitvoeren als een solidariteitsreserve of risicodelingsreserve deel uitmaakt van de regeling. De netto pensioenregeling en de solidariteits- dan wel risicodelingsreserve dienen dan in opzet gelijk te zijn aan de basisregeling. 

Lagere regelgeving

Er wordt gewerkt aan de afronding van de lagere regelgeving om het wetsvoorstel nader uit te werken. De lagere regelgeving wordt zo spoedig mogelijk opengesteld voor internetconsultatie. Tijdens de persconferentie van 30 maart werd de verwachting uitgesproken dat dit op vrijdag 1 april zal zijn. In de aanbiedingsbrief bij het wetsvoorstel staat geen exacte datum genoemd. Uitzondering is het onderdeel met betrekking tot de parameters en scenariosets, omdat voor het opstellen hiervan het advies van de Commissie Parameters afgerond moet zijn. De afronding hiervan wordt rond de zomer verwacht.